Palworld Oyun Karakterleri Pokemon’dan mi kopyalandı? Telif Hukuku Bakımından İnceleme
Palworld oyunu 19 Ocak’ta piyasaya sürüldüğünden bu yana oyundaki karakterlerin Pokemon’daki karakterler ile benzerliği nedeniyle gündemden düşmüyor. Palworld’un ulaştığı başarı nedeniyle de dikkatleri toplayan Pocket Pair şirketi, Pokemon Company ve Nintendo ile karşı karşıya kaldı. Peki 5 gündür sosyal medya gündemini meşgul eden bu oyun karakterleri gerçekten benzer mi? Pokemon Company veya Nintendo telif haklarının ihlal edildiğini iddia ederek dava açabilir mi?
Bu soruları yanıtlamak için öncelikle oyuncular tarafından benzer bulunan karakterleri karşılaştırmalı olarak görelim.
Solda Pokemon oyunundaki bir karakteri sağda ise Palworld’deki karakteri görüyoruz. Her iki karakterin de kahverengi gövde rengi üzerine beyaz tüyleri(?) var. Öte yandan Pokemon karakterinde olan ve ilk bakışta fark edilebilecek gri yün detayları Palworld karakterinde mevcut değil. İlk etapta hepimiz bu benzerlik ve farklılıklar görüyoruz.
Bir diğer tartışma konusu karaktere ilişkin ise; solda Palworld’deki karakterin göze çarpan özellikleri, turkuaz renkte gövdesi, gövdesini çevreleyen beyaz yün/tüyler ve sarı renkteki boynuzu iken sağda Pokemon karakterinin de yine benzer renkteki gövdesi, beyaz renkli boynundaki tüyleri ve sarı renkli boynuzu oluyor. Peki bu benzerlikler fikri mülkiyet hakkı ihlali teşkil eder mi?
Bu noktada fikri mülkiyet haklarından hangisinini veya hangilerinin bu karakterleri koruduğunu bilmek gerekir. Karakterler, kanuni şartları sağladığı ölçüde, birer güzel sanat eseri olarak telif hakkı ile korunabilir. (Oyun karakterleri zaman zaman marka olarak tescil edilebilir ancak bu yazımızda telif hakkına odaklanacağız.) Bu şartlardan konumuz ile en bağlantılı olanı yaratıcılık ve orijinallik (hususiyet) barındırmasıdır. Pokemon karakterlerinin bu şartları sağladığı ihtimalde benzerliğe odaklanmak gerekir. Telif hakkı ihlalinden söz edebilmek için benzerliğin, karakterlerin esaslı unsurlarında olması gerekir. Yani, her benzerlik telif hakkı ihlali teşkil etmez. Benzerliklerin tesadüfi olmaması gerekir. Bu noktada yabancı mahkemeler benzerlik testi (substantial similarity test) uygular. Testin bizim örneğimize uygulandığı durumda; Pokemon’un karakterlerinin ne kadar yaratıcı ve orijinal olduğu, karakterlere has özelliklerin benzer olup olmadığı, benzerliklerin doğal sebeplerden olup olmadığı, Palworld karakter yaratıcılarının Pokemon’un karakterlerine daha önce rastlayıp rastlamadığı, onlardan ilham alıp almadığı, ortalama bir oyuncunun benzer bulup bulmaması incelenecektir. Bu kriterler elbette mahkeme tarafından arttırılabilir.
Benzerlik testini Palworld ve Pokemon’a uyguladığımızda kanaatimce; ilk örneğimizdeki karakterlerin dört ayaklı oluşu doğal sebeplerden kaynaklandığı için benzer olsa da sadece bu bakımdan telif hakkı ihlali olmayacağını söyleyebiliriz. Beyaz yün detayları da mahkeme tarafından doğal unsurlar olması sebebiyle telif hakkına konu olmayabilir. Yalnızca kahverengi gövde renginin doğal sebeplerden kaynaklanmaması ve alışıldık olmaması sebebiyle telif hakkı ihlaline sebep olabilecek bir benzerlik olduğu tartışılabilir. Pokemon karakterinin gri yün detayları ise zaten Palworld karakterinde mevcut değildir.
İkinci örneğimizde ise karakterlerin turkuaz gövde rengi ve sarı renkte boynuzları kanaatimce karakterin orijinallik ve yaratıcılık barındıran kısımlarıdır. Bu benzerlikler doğal sebeplerden kaynaklanmamaktadır. Kulaklarda, ayaklarda ve beyaz yünlerde bazı farklılıklar yaratılmaya çalışılmış olsa da bu farklılıkların, karakterin esaslı kısımları olduğunu söylemek güçtür. Kaldı ki Pokemon karakteri kendi başına çokça orijinal detay barındırdığından, Palworld karakterini gören bir kişi muhtemelen Pokemon’un benzer karakterini anımsayacaktır.
Benzerlik testinin en önemli adımlarından olan; Palworld karakter yaratıcılarının Pokemon’un karakterlerine daha önce rastlayıp rastlamadığı, onlardan ilham alıp almadığı, bilinçli bir oyuncunun benzer bulup bulmaması hususlarında ise dört karakter için de ortak yorum yapabiliriz.
Palworld karakter yaratıcılarının Pokemon’un karakterlerine daha önce rastlamadığını iddia etmek yer çekimini inkar etmekle aynı derecede haksız olacaktır. Pokemon çok büyük kitleler tarafından bilinen, oynanan ve popülerliliğini kaybetmemiş bir oyundur. Oyun sektöründen bir kişinin Pokemon’dan haberdar olmaması mümkün değildir. Dolayısıyla Palworld karakter yaratıcılarının tamamen tesadüfen bu kadar benzerlik barındıran karakterler ortaya koyması da neredeyse imkansızdır. Bu durum telif hakkı ihlali olduğuna ilişkin güçlü bir argüman olabilir.
Bahsedeceğimiz son kriter ise ortalama bir oyuncu tarafından karakterler arasında benzerlik olup olmadığı konusudur. Oyuncu bu oyunların hedef kitlesidir. Dolayısıyla benzerliğin oyuncu bakışından var olup olmadığını anlamak çok önemlidir. Palworld oyuncularının Palworld ile Pokemon’un benzerliğinden dolayı Palworld’den “Pokemon with guns” olarak bahsettiğini biliyoruz. Bu durum bile tek başına, oyun camiasında Palworld ile Pokemon’un benzerliğinin kabul edildiğini gösterir.
Sonuç olarak; her ne kadar benzerlik testinden bahsetsek de bu test, mahkemeler tarafından ve bilirkişiler atanarak incelenecektir. Dolayısıyla nihai karar mahkemeye aittir. Ancak belirttiğimiz argümanlarla dahi yola çıkıldığında Nintendo ve Pokemon Company’nin bu savaştan zaferle çıkacağı söylenebilir.
Kaynakça:
Clary D. Assay An Empirical Study of Copyright’s Substantial Similarity Test, Erişim için: https://scholarship.law.uci.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1584&context=ucilr
https://www.rockpapershotgun.com/does-palworld-break-pokemons-copyright-we-asked-a-lawyer#:~:text=According%20to%20Mizobe%2C%20Palworld%20has,it%20by%20any%20other%20company. (Görseller bu linkten alıntılanmıştır.)
https://www.rockpapershotgun.com/palworld-utterly-misses-the-point-of-being-a-good-pokemon-like
https://www.thegamer.com/palworld-reveal-pals-legally-distinct-pokemon/
